Δευτέρα 18 Ιανουαρίου 2010
Τέμπη: «Ακραίο» γεωλογικό φαινόμενο ή …εγκληματική αμέλεια;
Το τραγικό ατύχημα του Δεκεμβρίου στην Κοιλάδα των Τεμπών, κατά τη διαδικασία διάνοιξης των σηράγγων, συνέβη σε μια χρονική συγκυρία που ο αγώνας της Πιερίας κατά των διοδίων του Αιγινίου αλλά και της Λεπτοκαρυάς, είχε φτάσει στην κορύφωσή του.
Εκτός του ότι επέφερε την απώλεια μιας ζωής, και διαίρεσε την χώρα στα δύο, το εν λόγω ατύχημα, επέφερε και θα επιφέρει στο άμεσο μέλλον, τεράστια οικονομική ζημία στους νομούς της Πιερίας και Λαρίσης και φυσικά προκαλεί καθημερινά αφάνταστη ταλαιπωρία σε χιλιάδες οδηγούς, επαγγελματίες και μη, που κινούνται στην Εθνική οδό Αθηνών – Θεσ/νίκης.
Για τις αιτίες του ατυχήματος, συστάθηκαν επιτροπές εμπειρογνωμόνων, οι οποίες αναμένεται εντός των προσεχών ημερών, να υποβάλλουν τα πορίσματά τους.
Πέραν αυτών, πρόσφατα δημοσιεύθηκε το πόρισμα του καθηγητή Γεωλογίας Γιώργου Δημόπουλου, ο οποίος υποστήριξε ότι αιτία των κατακρημνίσεων υπήρξε η διάβρωση των βράχων του βουνού λόγω και των βροχοπτώσεων που προηγήθηκαν, καθώς και η λασποροή που επακολούθησε. Επίσης επισήμανε την παντελή απουσία προστατευτικών μέτρων, τα οποία θα μπορούσαν να μετριάσουν, αν όχι να αποσοβήσουν, την κατακρήμνιση και τις συνέπειές της.
Παρά τα παραπάνω και εν αναμονή της δημοσίευσης των πορισμάτων των επιτροπών εμπειρογνωμόνων, η κατασκευάστρια του έργου εταιρία Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση, στην οποία αναφέρεται ότι η θανατηφόρα κατάπτωση των βράχων στην περιοχή των Τεμπών, ήταν ένα ακραίο και αιφνίδιο γεωλογικό φαινόμενο. Το φαινόμενο αυτό, κατά την άποψή της, οφείλεται στις βροχοπτώσεις του Δεκεμβρίου ενώ οι αλλεπάλληλες εκρήξεις που πραγματοποιούσε για να διανοίξει τις σήραγγες, και οι δονήσεις που παράγονταν από αυτές, σε καμία περίπτωση δεν το επηρέασαν.
Η άποψη αυτή, η οποία δημοσιεύθηκε σε όλες τις εφημερίδες, προκάλεσε έντονη δυσφορία και αγανάκτηση, δεδομένου μάλιστα ότι συνοδεύτηκε από την ανακοίνωση της εταιρίας για την επαναλειτουργία όλων εκείνων των σταθμών διοδίων, που είχαν κλείσει προσωρινά, λόγω του ατυχήματος.
Για τον λόγο αυτό κρίνουμε σκόπιμο να της απαντήσουμε τα εξής:
1. Το φαινόμενο των καταπτώσεων εξελίχθηκε διαδοχικά σε δύο ημέρες. Την πρώτη ημέρα σημειώθηκαν περιορισμένες κατολισθήσεις, η δε κατασκευάστρια εταιρία, μη γνωρίζοντας τι θα επακολουθήσει, υποβάθμισε το γεγονός, αποκατέστησε το σημείο της εθνικής οδού, όπου έπεσαν οι βράχοι, και σκόπευε να παραδώσει άμεσα και πάλι την εθνική οδό στην δημόσια κυκλοφορία.
Ωστόσο την δεύτερη ημέρα έπεσε ο κύριος όγκος των βράχων, που είχε σαν συνέπεια τον πλήρη αποκλεισμό των Τεμπών και τον θάνατο του Ιταλού εργοδηγού.
Οι βροχοπτώσεις που προηγήθηκαν του γεγονότος αυτού, ασφαλώς δεν ήταν έντονες ούτε μακράς διάρκειας και σε κάθε περίπτωση ήταν οι συνήθεις για χειμερινή περίοδο.
Συνεπώς ακόμα και εάν οι βροχοπτώσεις θεωρηθούν ως αποκλειστική αιτία των κατακρημνίσων, αυτές σε καμιά περίπτωση δεν συνιστούν ακραία καιρικά φαινόμενα, τέτοια δηλαδή που να μη μπορούν να προβλεφθούν και να αντιμετωπισθούν με μέτρα επιμέλειας.
2. Οι κατολισθήσεις της δεύτερης ημέρας δύσκολα μπορούν να αποδοθούν αποκλειστικά στις βροχοπτώσεις. Το μέγεθος και η ποσότητα των ογκολίθων που έπεσαν, καταδεικνύει ότι αυτοί ουσιαστικά εκριζώθηκαν. Εάν συνέβη αυτό, τότε σαν βασική αιτία της πτώσης τους πρέπει να αναφερθεί η επενέργεια ωστικής δύναμης, η οποία τους αποκόλλησε κυριολεκτικά από το πρανές του βουνού. Εφόσον λοιπόν καθόλη την περίοδο της εκτέλεσης του έργου, δεν καταγράφηκε κάποιος σεισμός, τότε η δύναμη αυτή, μόνο σε ανθρώπινη επέμβαση μπορεί να αποδοθεί. Τέτοια επέμβαση ήταν η επανειλημμένη χρήση εκρηκτικών μέσων, που πραγματοποιούσε η κατασκευάστρια των σηράγγων εταιρία.
Ως προς τη χρήση εκρηκτικών, η εταιρία στην ίδια ανακοίνωσή της, ανέφερε πως οι δονήσεις που προκαλούνταν από τα διερχόμενα φορτηγά και αεροπλάνα της Πολεμικής Αεροπορίας, ήταν κατά πολύ μεγαλύτερες από αυτές που δημιουργούσαν οι εκρήξεις!
Όμως παρά το ότι φορτηγά και αεροπλάνα διέρχονται από την περιοχή των Τεμπών επί 50 και πλέον έτη, που υπάρχει η συγκεκριμένη εθνική οδός, ουδέποτε μέχρι σήμερα, σημειώθηκε ανάλογη κατακρήμνιση!
Επιπρόσθετα η εταιρία δεν έδωσε μέχρι σήμερα στοιχεία, για τον αριθμό των εκρήξεων που πραγματοποιούσε στα καθορισμένα από τις τεχνικές προδιαγραφές χρονικά διαστήματα, ποια ήταν η έντασή τους και ποια η επίδρασή τους στην εσωτερική και εξωτερική επιφάνεια του βουνού και της γύρω περιοχής. Εάν μάλιστα λάβουμε υπόψη τις μαρτυρίες των κατοίκων των γύρω από τα Τέμπη περιοχών, τότε μιλάμε για καθημερινές σχεδόν και μεγάλης εντάσεως εκρήξεις, οι οποίες, όπως λένε οι ίδιοι, τράνταζαν τα σπίτια τους σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων.
Εάν επομένως η Επιβλέπουσα Αρχή (δηλαδή το Κράτος στην ουσία) ή ο Ανεξάρτητος Μηχανικός, είναι σε θέση να μας δώσουν ακριβή και αντικειμενική εικόνα του αριθμού και της έντασης των εκρήξεων, τότε πιθανώς θα αποκαλυφθούν εγκληματικές παραβάσεις της εταιρίας, οι οποίες αναμφίβολα συνέβαλαν καθοριστικά στην κατακρήμνιση των βράχων.
Εν κατακλείδι, ως προς την αιτία των κατολισθήσεων, ορθότερη φαίνεται η άποψη του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Κεντρικής Ελλάδος, που εκτιμά πως οι κατολισθήσεις οφείλονται σε πολλούς παράγοντες, ένας δε από αυτούς, ήταν η συνεχής καταπόνηση της περιοχής από τις επαναλαμβανόμενες εκρήξεις στην περιοχή της διάνοιξης της σήραγγας!
3. Το μεγαλύτερο μέρος του Κισσάβου, εκτάσεως 16.000 εκταρίων προστατεύεται από το Δίκτυο «Νατούρα 2000» κι έχει χαρακτηρισθεί ως «αισθητικό δάσος». Παράλληλα ο Κίσσαβος μαζί με τον Ψηλορείτη και 170 άλλα ευρωπαϊκά ορεινά και παραθαλάσσια μέρη, διεκδικούσε το μεγάλο βραβείο της οργάνωσης «Friends of Nature» (Φίλοι της Φύσης), το οποίο χρηματοδοτούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε ένα βουνό με τέτοια περιβαλλοντική σημασία, στο οποίο η όποια ανθρώπινη παρέμβαση πρέπει να είναι ήπια και απόλυτα σεβαστή προς το τοπίο, αναρωτιώμαστε εάν πράγματι επετράπη νόμιμα η χρήση εκρηκτικών μέσων!
Άρα πρέπει να διερευνηθεί εάν δόθηκε από τις σχετικές Μ.Π.Ε. άδεια για χρήση εκρηκτικών. Είναι ενδεχόμενο, η χρήση εκρηκτικών να επιτράπηκε περιορισμένα και μόνο για κάποια σημεία του έργου και παρά ταύτα η εταιρία - για διευκόλυνσή της - να έκανε αλόγιστη χρήση τους. Είναι γνωστό άλλωστε ότι με τα «φουρνέλα», οι κατασκευαστικές εταιρίες εξοικονομούν χρόνο και χρήμα.
Ενόψει του αποτελέσματος που επήλθε, η παραπάνω άποψη φαντάζει εξαιρετικά πιθανή και μένει να αποδειχθεί.
4. Επιστήμονες και ειδικοί που εξέτασαν κατά καιρούς την περιοχή, έχουν επισημάνει την ιδιαίτερη γεωμορφολογία της, λόγω των υπόγειων υδάτων που υπάρχουν στο εσωτερικό του βουνού και των πολλαπλών ρηγματώσεων στην εξωτερική επιφάνεια των βράχων του, οι οποίοι αποτελούνται από εύκολα στην διάβρωση, ασβεστολιθικά πετρώματα. Συνεπώς τόσο το Ελληνικό Δημόσιο, που επέβλεπε το έργο της κατασκευής, όσο και η κατασκευάστρια εταιρία, είχαν πλήρη γνώση της μορφολογίας του βουνού, είχαν μάλιστα στα χέρια τους παλαιότερες τεχνικές και περιβαλλοντικές μελέτες και συνακόλουθα γνώριζαν ότι ήταν ιδιαίτερα επισφαλής η διάνοιξη σήραγγας στην περιοχή.
Μετά ταύτα ερωτάται: Έγινε αυτοψία όλης της περιοχής από ειδικούς πριν την έναρξη των εργασιών;
Είχαν διαπιστωθεί ή όχι οι ρωγμώσεις των βράχων; Και εάν ναι, ποια μέτρα προστασίας λήφθηκαν σε πιθανή κατάπτωσή τους, ως προς την ασφάλεια των διερχόμενων από την εθνική οδό οδηγών και του εργατοτεχνικού προσωπικού του έργου;
Από τα μέχρι τώρα δημοσιευμένα στοιχεία αποδείχθηκε ότι η κατασκευάστρια εταιρία είχε πλήρη γνώση της μορφολογίας της περιοχής και ειδικότερα ότι υπήρχε κίνδυνος κατολίσθησης βράχων στο οδόστρωμα της εθνικής οδού.
Η ειρωνεία μάλιστα είναι ότι 13 ημέρες πριν την πρώτη κατολίσθηση, η Δημόσια εταιρία Εγνατία Α.Ε., που έχει ορισθεί από τη σύμβαση ως Επιβλέπουσα του ΄Εργου, απέστειλε έγγραφη (τελευταία) ειδοποίηση προς την εταιρία Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου Α.Ε., στην οποία αναφέρονταν επί λέξει και τα εξής: «…Ενόψει του επιβεβαιωμένου επικείμενου κινδύνου εκτεταμένων καταπτώσεων, των σοβαρών συνεπειών που μπορεί να επιφέρουν στην ασφάλεια των χρηστών και την κυκλοφορία της Εθνικής οδού στην περιοχή των Τεμπών και της εκπνοής της προθεσμίας που ετέθη στον Παραχωρησιούχο για άρση της παράβασης των συμβατικών του υποχρεώσεων, καλείται εκ νέου ο Παραχωρησιούχος να προβεί άμεσα σε όλα τα απαραίτητα μέτρα αντιμετώπισης του επικείμενου κινδύνου κατάπτωσης των πρανών στην περιοχή των Τεμπών».
Επιπρόσθετα έγινε γνωστό ότι επί 10 περίπου μήνες, το Ελληνικό Δημόσιο καλούσε την κατασκευάστρια εταιρία να πάρει τα ανάλογα μέτρα ασφαλείας αλλά η τελευταία δεν συμμορφώνονταν!
Εφόσον επομένως ο κίνδυνος καταπτώσεων των βράχων ήταν και επικείμενος και επιβεβαιωμένος, ούτε η εταιρία Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου ούτε κανείς άλλος, δεν έχει το δικαίωμα να ομιλεί για «ακραίο γεωλογικό φαινόμενο», το οποίο δεν μπορούσε να προβλεφθεί.
Για τον ίδιο λόγο, οι συγκεκριμένες κατακρημνίσεις δεν στοιχειοθετούν «γεγονός ανώτερης βίας», όπως έντεχνα προσπαθούν να μας «περάσουν» οι εκπρόσωποι της πιο πάνω εταιρίας αλλά γεγονός το οποίο όφειλαν και μπορούσαν από την αρχή να προβλέψουν και ανάλογα να δράσουν.
Όφειλαν λοιπόν οι υπεύθυνοι της κατασκευάστριας εταιρίας, να καλύψουν το βουνό, σε όλο το μήκος της εθνικής οδού που διέρχεται από την κοιλάδα, με ειδικά ατσάλινα δίχτυα ασφαλείας, και να τοποθετήσουν ειδικές αγκιστρώσεις ούτως ώστε να μειωθούν κατά πολύ, αν όχι ν’ αποφευχθούν, οι πιθανές συνέπειες μιας κατακρήμνισης.
Όφειλαν να έχουν απομακρύνει, πριν αρχίσουν την κατασκευή των σηράγγων, όλους εκείνους τους βράχους που παρουσίαζαν διάβρωση.
Και όφειλαν τέλος να μη χρησιμοποιούν εκρηκτικά μέσα, για να αποσοβήσουν κάθε πιθανότητα παρόμοιων δυσμενών συνεπειών.
Δυστυχώς για όλους, η παραπάνω εταιρία καμία από τις παραπάνω υποχρεώσεις της δεν τήρησε.
5. Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι όποια και εάν υπήρξε η αιτία της κατάπτωσης των βράχων, το γεγονός αυτό οφείλεται σε εγκληματική αμέλεια των προσώπων της εταιρίας που είχαν την ευθύνη του έργου. Ενδεχομένως υπάρχουν ευθύνες και για το Ελληνικό Δημόσιο. Και τούτο διότι το Δημόσιο, όφειλε να αποτρέψει την συνέχιση των εργασιών στις σήραγγες, δεδομένου μάλιστα ότι επί 10 μήνες η εταιρία δεν λάμβανε τα κατάλληλα προστατευτικά μέτρα.
Σε κάθε περίπτωση, συνιστά - κατά την άποψή μας - εγκληματική παράλειψη να διανοίγονται σήραγγες με την χρήση μάλιστα εκρηκτικών μέσων και να μη τοποθετείται δίχτυ ασφαλείας στην έναντι της Εθνικής οδού πλευρά του βουνού.
Καθίσταται αντιληπτό ότι από την συγκεκριμένη κατολίσθηση, θα μπορούσαμε σήμερα να θρηνούμε δεκάδες ζωές, οπότε τα δεδομένα θα ήταν εντελώς διαφορετικά για τους υπευθύνους της εταιρίας.
Δυστυχώς για μία ακόμα φορά, εκτεθήκαμε ανεπανόρθωτα σαν Κράτος και μάλιστα διεθνώς. Και συνεχίζουμε να εκτιθέμεθα, αφού η αποκατάσταση της κυκλοφορίας στην κοιλάδα των Τεμπών, δεν φαίνεται να «καίει», όπως θα έπρεπε, ούτε το Ελληνικό Δημόσιο ούτε την κατασκευαστική εταιρία. Εκείνο που φαίνεται να τους απασχολεί πρωτίστως, είναι η απώλεια των εσόδων από τους σταθμούς διοδίων, που αναγκαστικά έκλεισαν, καθώς και το ποιος θα πληρώσει την δαπάνη αποκατάστασης, αδιαφορώντας όχι μόνον για εμάς του Πιεριείς αλλά και για το σύνολο του Ελληνικού λαού που υφίσταται μία πρωτοφανή ταλαιπωρία.
Η θέση μας αυτή αποδεικνύεται από την απόφαση της εταιρίας να επαναλειτουργήσει τους σταθμούς διοδίων στο Μοσχοχώρι, στη Λεπτοκαρυά αλλά και στο Αιγίνιο, παρά το ότι το ότι η Ελλάδα έχει κοπεί στα δύο, παρά το ότι όλα τα έργα έχουν σταματήσει και παρά το ότι η εταιρία συνεχίζει να μην εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις. Παράλληλα η σιωπή του Κράτους, στο εις βάρος μας έγκλημα, ίσως να αποδεικνύει την συνενοχή του.
Όμως: Ο λαός της Πιερίας έχει πλέον καταλάβει όσα χρειάζεται, για να μην μπορεί να παραπλανηθεί από εδώ και στο εξής. και κυρίως ότι δεν πρέπει να υποκύψει αλλά να παλέψει και να νικήσει.
Έχει συνειδητοποιήσει ότι οι αντίπαλοί του είναι ευάλωτοι και τρωτοί, όπως ευάλωτη και τρωτή είναι και η σύμβαση παραχώρησης προς την εταιρία Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, και ας έχει την ισχύ νόμου.
Έτσι ύψωσε τη φωνή του, πήρε την κατάσταση στα χέρια του, και με μια άνευ προηγουμένου καθολική συσπείρωση, ελπίζει πως θα καταφέρει τελικά να αποτρέψει τη λειτουργία των διοδίων τόσο στο Αιγίνιο όσο και στη Λεπτοκαρυά.
Παράλληλα συνεχίζει να διαδηλώνει προς όλους ότι δεν θα δεχθεί τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα να ορίζουν μονομερώς και με το «έτσι θέλω» την ίδια του την ζωή.
Το ατύχημα των Τεμπών, έπαιξε καταλυτικό ρόλο σ’ αυτή την δυναμική του αντίδραση…….
